Pospolite ruszenie w Rusi Kijowskiej w X–XI wieku było formą mobilizacji wojskowej, w której uczestniczyła ludność wolna, powoływana do obrony państwa w sytuacjach zagrożenia. Głównym celem było szybkie zebranie sił zbrojnych w razie najazdów, wojen czy rebelii, zwłaszcza gdy regularne drużyny książęce nie były wystarczające do ochrony terytorium.

W pospolitym ruszeniu brali udział przede wszystkim wolni chłopi, mieszczanie oraz drobni właściciele ziemscy, którzy byli zobowiązani do służby wojskowej w ramach danin lub układów z lokalnymi władzami. Uzbrojenie uczestników było różnorodne i zależało od ich statusu społecznego – najczęściej używali włóczni, łuków, tarcz i prostych mieczy lub toporów.

Formacja ta była mniej zdyscyplinowana i gorzej wyszkolona niż regularne oddziały, ale jej liczebność mogła stanowić istotną przewagę w obronie grodów i ziem Rusi. Pospolite ruszenie było charakterystycznym elementem wczesnośredniowiecznej wojskowości, bazującym na mobilizacji szerokich mas ludności w nagłych przypadkach, zanim system bardziej zorganizowanych armii zaczął dominować w Europie Wschodniej.